فارکس چیست؟
شاید این روزها با داغ شدن بحث بازارهای مالی و کسب درآمد از طریق آن، بیشتر از گذشته نام «بازار فارکس» (Forex Market) را شنیده باشید. با این حال با وجود دغدغه‌های مختلف ممکن است تا به حال فرصت لازم برای تحقیق در مورد آن فراهم نشده باشد. در ادامه سعی داریم تا به‌صورت خلاصه به معرفی این بازار بپردازیم.
نام این بازار در واقع برگرفته از دو کلمه Foreign Exchange و به معنای تبادل ارزهای خارجی است؛ به این ترتیب فارکس را می‌توان به‌عنوان بازاری در نظر گرفت که در آن امکان تبدیل ارزهای مختلف به یکدیگر فراهم شده است. همان‌طور که می‌دانیم، ارزها برای بسیاری از مردم جهان اهمیت دارند و دلایل زیادی برای تبدیل یک ارز به ارز دیگر می‌تواند وجود داشته باشد. برای مثال تاجران برای وارد کردن کالا از چین به کشور خود به ارز «یوان» نیاز دارند. مسافران و جهانگردها هم به ارز کشور مقصد احتیاج پیدا می‌کنند؛ برای مثال افرادی که از آمریکا به فرانسه سفر می‌کنند باید « دلار » خود را به «یورو» تبدیل کنند. علاوه‌بر این افرادی هم وجود دارند که با پیش‌بینی نوسانات بازار و حرکت آتی قیمت ارزها، اقدام به خرید و فروش می‌کنند و از این طریق درآمدهای زیادی را کسب می‌کنند. البته پیشرفت ارتباطات بین‌المللی و وجود بازاری ۲۴ ساعته در سراسر جهان نیز به شدت این معاملات افزوده است.
فارکس بزرگترین بازار مالی دنیا است که در آن روزانه چندین تریلیون دلار، پول مبادله می‌شود.
نحوه معاملات در فارکس چگونه است؟
معاملات در فارکس همیشه به‌صورت جفت ارز است. یعنی وقتی شما در بازار فارکس ارزی را خریداری می‌کنید، در همان لحظه ارز دیگری را فروخته‌اید و سرمایه شما در حال گردش است. برای مثال زمانی‌که شما جفت‌ارز یورو به دلار را در قیمت ۱.۲ خریداری می‌کنید، به این معنی است که ۱.۲ دلار هزینه کرده‌اید تا بتوانید ۱ یورو خریداری کنید. از آنجایی که بازار فارکس یک بازار جهانی است، گروه‌های مختلفی از سرمایه‌گذاران در آن فعالیت می‌کنند که در واقع بازیگران بازار فارکس هستند. این سرمایه‌گذاران می‌توانند افراد حقیقی یا حقوقی، سرمایه‌گذاران کلان و حتی بانک مرکزی کشورها باشند. این سرمایه‌گذاران با انگیزه‌های کاملاً مختلفی در این بازار به معامله می‌پردازند که البته همگی آن‌ها به‌دنبال کسب سود از این بازار هستند. هرکدام از فعالان در این بازار، به نوعی نقش خود را ایفا می‌کنند و به همان مقدار تاثیرگذار هستند.
نرخ در بازار فارکس چگونه تعیین می‌شود؟
همان‌طور که گفته شد، ارزهای خارجی در بازار فارکس نسبت به یکدیگر معامله می‌شوند که به هر کدام را یک جفت‌ارز گفته می‌شود. نرخ این جفت‌ارزها رابطه مستقیمی با وضعیت اقتصادی و سیاسی آن کشورها دارد. به همین ترتیب برای تحلیل حرکات قیمتی در بازار فارکس هم مانند تمام بازارهای مالی دیگر، از تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال استفاده می‌شود. برای تحلیل یک جفت‌ارز نسبت به یکدیگر ابتدا باید بتوانیم درک شفافی از وضعیت اقتصادی و سیاسی و همچنین اخبار مهم آن کشورها را داشته باشیم. برای مثال نرخ بهره بانکی و رشد تولیدات کشور، نرخ بیکاری و تولید اشتغال می‌تواند از جمله عوامل اقتصادی مؤثر بر نرخ بازار فارکس باشد. همچنین از موارد سیاسی مؤثر می‌توان به تنش‌های سیاسی کشورها، جنگ و حتی توییت‌ها و نظرات افراد سیاسی یک کشور اشاره کرد. بنابراین شما باید قادر باشید تا همه عوامل مهم و تأثیرگذار را شناسایی کنید تا بتوانید تحلیل بنیادی صحیحی از اتفاقات و اخبار مربوط به آن جفت‌ارز را داشته باشید. در خصوص تحلیل‌های تکنیکال هم معمولا سرمایه‌گذاران، نمودارها و الگوهای مختلف را بدون در نظر گرفتن اخبار و اتفاقات سیاسی مورد بررسی قرار می‌دهند و به معامله در فارکس می‌پردازند.
حجم معاملات در بازار فارکس چقدر است؟
بر اساس گزاش منتشر شده توسطBIS (Bank for International Settlements) ، ارزش کل معاملات روزانه فارکس در آوریل سال ۲۰۱۹ به حدود ۶٫۶ ترلیون دلار رسیده است. این میزان در گزارش قبلی که در سال ۲۰۱۶ ارائه شده، برابر با ۵.۱ تریلیون بوده است. این حجم از معاملات روزانه، خیال سرمایه‌گذاران را راحت‌تر می‌کند؛ چرا که هر چقدر حجم معاملات در بازار بالاتر باشد احتمال دستکاری در نرخ‌ها، کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر هرچه حجم معاملات بالاتر باشد امنیت سرمایه هم، بیشتر خواهد بود.
از پرمعامله‌ترین جفت ارزهای بازار فارکس می‌توان به یورو به دلار (EUR/USD) و دلار به ین (USD/JPY) اشاره کرد. بر اساس آمارهای ارائه شده در سال ۲۰۱۹، دلار همچنان به عنوان پرمبادله‌ترین ارز در جایگاه اول قرار دارد. طبق این گزارش، دلار در ۸۸ درصد معاملات در یک طرف جفت ارز حضور داشته است. یورو به عنوان دومین ارز از نظر حجم معاملات، با رشد نسبت به سال ۲۰۱۶، حدود ۳۲ درصد کل معاملات بازار را به خود اختصاص داده است. رتبه مربوط به گردش معاملات برای ۷ ارز بعدی نسبت به سال ۲۰۱۶ بدون تغییر باقیمانده است.
چه کسانی در بازار فارکس معامله می‌کنند؟
فعالان بازار فارکس را اقشار متنوعی از کشورهای مختلف تشکیل می‌دهند و از این لحاظ هیچ نوع محدودیتی وجود ندارد. آمارها نشان می‌دهد بسیاری از معامله‌گران فعال در حوزه بین‌المللی به خاطر حجم نقدینگی بالا، جذب آن شده‌اند. حجم نقدینگی از این جهت مهم است که معامله‌گران می‌توانند در ۲۴ ساعت شبانه روز و در ۵ روز از هفته، معاملات خود را انجام دهند. همچنین به‌دلیل وجود جفت‌ارزهای مختلف، اتفاقات و تنش‌ها در دنیای امروز، همواره فرصت‌های خوبی برای معامله‌گران وجود دارد. اگرچه بزرگترین مراکز مالی در آمریکا و انگلیس قرار گرفته‌اند، اما بیشترین تعداد معامله‌گران بازار فارکس را آسیایی‌ها تشکیل می‌دهند. این در حالی‌است که در کشور ما شاید کمتر کسی با این بازار آشنا باشد و این نشان‌دهنده پتانسیل بالای این بازار و بازارهای کار وابسته به آن است.
درک بهتر ساعت کاری بازار فارکس
همان‌طور که قبلا هم اشاره شد، بازار فارکس به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است. از طرفی می‌دانیم معاملات فارکس تنها در یک مرکز انجام نمی‌شود بلکه در قسمت‌های مختلف دنیا و با استفاده از شبکه‌های ارتباط الکترونیکی (ECNs) صورت می‌گیرد. بنابراین قابلیت فعالیت ۲۴ ساعته بازار با توجه به اختلاف زمانی بین کشورهای مختلف امکان‌پذیر می‌شود. معاملات بازار فارکس به صورت روزانه از منطقه استرالیا و آسیا آغاز می‌شود، با بسته شدن این مرکز، بازار اروپا و پس از آن بازار آمریکا شروع به کار می‌کنند. برای مثال زمانی که گفته می‌شود دلار با نرخ مشخصی بسته شد، به این معنی است که این نرخ مربوط به زمانی است که بازار نیویورک بسته شده است. چرا که دلار همچنان با بسته شدن بازار نیویورک در نقاط مختلف جهان مبادله می‌شود؛ برخلاف بازار سهام. سهام یک شرکت در بعد بین‌المللی مورد احتیاج سرمایه‌گذاران قرار نمی‌گیرد؛ برای همین نیازی نیست تا در زمانی بیشتر روز کاری آن کشور خرید و فروش شود. به عبارت دیگر تقاضا در بازارهای سهام به اندازه‌ای زیاد نیست نیاز به افزایش زمان فعالیت آن وجود داشته باشد.
بازار جهانی ارز توسط یک مرکز انجام نمی‌شود. بلکه شامل مجموعه‌ای از بازارها و کارگزاری‌ها در سراسر دنیا است. ساعت کاری فارکس در واقع با زمان بازگشایی و تعطیلی بازارهای مختلف همراه است.
با در نظر گرفتن حجم بالای معاملات که میانگین آن چیزی در حدود ۷ میلیارد دلار در روز است، می‌توان گفت که این بازار پتانسیل تجارتی بسیار خوبی را دارد؛ برای همین تعداد زیادی از افراد در کشورهای مختلف، معامله در فارکس را به‌عنوان یک شغل درنظر می‌گیرند. البته باید این نکته را در نظر داشت که معامله در هر یک از بازارهای مالی داخلی و خارجی بدون داشتن اطلاعات و تخصص کافی در آن مارکت، می‌تواند منجر به ضررهای سنگین و در نهایت شکست معامله‌گر شود؛ بنابراین کسب اطلاعات در مورد بازار فارکس و آموزش دیدن در زمینه معامله‌گری از اقدامات ضروری است که پیش از ورود به آن باید انجام بگیرد.