زی کش (Zcash) چیست؟
در این پست به معرفی یکی دیگر از ارزهای دیجیتال حریم خصوصی یعنی زی کش می پردازیم،
زی کش یک ارز رمزنگاری شده با بلاکچین غیرمتمرکز است که می خواهد ناشناس بودن کاربران و معاملات آنها را فراهم کند. زی کش به عنوان یک ارز دیجیتال مشابه بیت کوین است. مانند بیت کوین ، زی کش نیز دارای کد منبع باز است ، اما تفاوت عمده آنها در سطح حریم خصوصی و قابلیت استفاده است.
مقدمه:
زی‌کش یک شبکه پرداخت غیرمتمرکز همتا به همتا یا P2P و یک ارز دیجیتال با واحد اختصاری ZEC است. این ارز دیجیتال انشعاب یا فورکی از بیت کوین بوده و تعداد واحدهای آن هم مانند بیت کوین محدود به ۲۱ میلیون واحد است. در واقع برای ساخت زی‌کش از کدهای بیت کوین استفاده شده است.
زی‌کش مانند بیت کوین، بلاک چین مخصوص خودش را دارد و مبتنی بر استخراج (ماینینگ) است. به عبارتی با الگوریتم POW کار میکند، قابلیتی که زی‌کش را از بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیگر متمایز میکند امکان انجام تراکنش‌های خصوصی است. همانطور که گفته شد این ارز در دسته بندی ارزهای حریم خصوصی قرار میگیرد مانند مونرو.
برخلاف بیت کوین که تراکنش‌های آن شفاف هستند، با زی‌کش کاربران می‌توانند از حریم خصوصی کامل در تراکنش‌ها بهرمند شوند. در بیت کوین شما می‌توانید یک تراکنش را رهگیری کنید و دارایی‌های موجود در یک آدرس را مشاهده فرمایید اما به گفته تیم توسعه دهنده زی‌کش در شبکه زی‌کش امکان مخفی‌سازی همه چیز وجود دارد.
برای افرادی که دوست ندارند جرئیات تراکنش آنها فاش شود، زی‌کش می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
نکات کلیدی:
زی کش یک ارز رمزنگاری شده با بلاکچین غیرمتمرکز است که می خواهد ناشناس بودن کاربران و معاملات آنها را فراهم کند.
زی کش حریم خصوصی کاربر را با استفاده از اثبات دانش صفر (zk-SNARKs) برای تأیید معاملات بدون فاش کردن اطلاعاتی که می تواند حریم خصوصی کاربر را به خطر بیندازد ، افزایش می دهد.
زی کش بر اساس چارچوب بیت کوین ساخته شده است و از بسیاری جهات با بیت کوین یکسان است.
آشنایی با زی کش:
موفقیت بیت کوین زمینه را برای ظهور صدها ارز رمزپایه جایگزین از جمله زی کش فراهم کرد. تقاضا برای حفظ حریم خصوصی بیشتر شد زیرا کاربران ارز رمزنگاری فهمیدند که معاملات آنها به راحتی در بلاکچین قابل پیگیری است. زی کش توسط Zooko Wilcox-O’Hearn در اکتبر 2016 در پاسخ به تقاضای کاربران اینترنت برای یک سیستم مالی باز با ویژگی های خصوصی اضافه شده تأسیس شد.
بیت کوین یک پیشگام در سیستم مالی باز بود. زی کش در تلاش است تا همان ساختار بیت کوین را حفظ کند اما از ویژگی های اضافه شده دارای حریم خصوصی و قابلیت استفاده است. Fungibility به سهولت جایگزینی کالایی برای کالای دیگر اشاره دارد. پول – خواه طلا باشد یا یک ارز فیات مانند دلار آمریکا – قابل اغماض است زیرا شما می توانید آن را با هر چیز دیگری معامله کنید.
از آنجا که ابزارهای قابل اغماض مستعد کلاهبرداری و سرقت هستند ، طلا در خزانه های زیرزمینی نگهداری می شود و ارزهای فیات به نظارت دائمی خزانه داری و بانک های مرکزی نیاز دارد. راه حل بیت کوین برای کلاهبرداری و سرقت این بود که تمام معاملات کاملاً شفاف و صد در صد قابل پیگیری باشد.
متأسفانه ، عدم استفاده از حریم خصوصی بیت کوین نیز نقصی است که درصدد رفع آن برآمده است. برخی از کاربران اصلی بیت کوین به اشتباه معتقد بودند که چون آدرس کیف پول نام مستعار بوده ، استفاده از بیت کوین ناشناس است. با این حال ، اقدامات قانونی علیه سایت های Dark Net و دارک وب ها مانند جاده ابریشم ثابت کرد که تنها اطلاعات کمی برای کشف هویت واقعی کیف پول بیت کوین لازم است.
زی کش با استفاده از سیستم دفتر باز بیت کوین و رمزگذاری اطلاعات در مورد کاربران دفتر ، نوآوری کرد. این بدان معناست که حتی اگر تمام تراکنش های زی کش در یک بلاکچین ثبت شده باشد ، این تراکنش ها رمزگذاری شده اند و فقط کاربرانی که به آنها دسترسی داده شده اند می توانند آنها را مشاهده کنند.
بیشتر ارزهای دیجیتالی که ناشناس هستند – به عنوان مثال ، Monero – به کلیدهای خصوصی متکی هستند که با حروف الفبا عددی ساخته شده اند. همچنین به کاربران کریپتوکارنسی یک آدرس عمومی منحصر به فرد داده می شود که به عنوان هویت آنها عمل می کند (مانند پروتکل اینترنت یا IP آدرس اختصاص یافته به کاربران شبکه رایانه). آدرس عمومی برای دریافت وجوه از کاربر دیگر لازم است. این همچنین بدان معنی است که برای سهولت در انتقال ، باید آدرس ارسال کننده کاربر دیگر به فرستنده داده شود. کلید خصوصی کاربر به او امکان دسترسی به وجوه خود را می دهد و کلید به معاملات خاصی که انجام می دهند متصل است.
با انجام معاملات کافی در طول زمان ، می توان آدرس عمومی آنها را به این معاملات پیوند داد ، که شناسایی صاحب آدرس عمومی را برای طرف های علاقه مند آسان می کند. بعلاوه ، اگر فروشنده کالایی بتواند معاملات قبلی خریدار را براساس آدرس عمومی خود (که توسط خریدار به فروشنده داده شده است) ردیابی کند ، ممکن است فروشنده تمایل بیشتری به رد پرداخت از خریدار داشته باشد ، به خصوص اگر خرید وی مغایر با اصول اخلاقی و رفتاری باشد.
زی کش از یک ابزار رمزنگاری به نام zk-SNARK استفاده می کند که مخفف Zero-Knowledge Proofs است. این ابزار به دو کاربر این امکان را می دهد بدون اینکه طرفین آدرس پرداخت خود را به یکدیگر نشان دهند ، درگیر معاملات شوند. این ابزار همچنین باعث می شود معاملات زی کش در بلاکچین زی کش با پیچیده کردن کردن آدرس پرداخت هر دو طرف و مبلغ مربوط به هر معامله قابل پیگیری نباشد.
از آنجا که آدرسهای پرداخت ضبط شده در بلاکچین آدرس واقعی کاربر نیستند ، ردیابی مسیر وجوه داده شده به فرستنده یا گیرنده آن تقریباً غیرممکن است. این باعث می شود زی کش با بیت کوین و بلاک چین های دیگر که مبلغ منتقل شده از آدرس پرداخت واقعی یک کاربر به آدرس کاربر دیگر را عمومی می کند ، متفاوت باشد.
زی کش چگونه کار میکند؟
تا اینجای کار متوجه شدیم زی کش چیست و مختصرا فهمیدیم زی کش چگونه کار میکند. در این قسمت میخواهیم به صورت عمیق تر بدانیم روند کار زی کش چگونه است؟
در بیت کوین اگر شما آدرس کیف پول شخص را بدانید می توانید قراردادها و تراکنش های او را دنبال کنید و می توانید ببینید که کدام آدرس و مبلغ قرارداد چه مقدار می باشد، بنابراین کاملا مشخص است که چقدر پول در حال تراکنش است.
پس بیت‌کوین به رقم امنیت سطح بالا، حریم خصوصی را کاملا رعایت نمی‌کند. سازمان زی کش هم این پاشنه آشیل استفاده کرده و آن را به قوت خود تبدیل کرده است. هیچ اطلاعاتی از شما به اشتراک گذاشته نمی‌شود و تمام تجارت‌ها در محیطی امن و بدون فاش شدن هویت صورت می‌گیرند.
در اصل توان‌مندی زدکش در این است که به یک تکنولوژی برای افزایش امنیت اکتفا نکرده و به استفاده از چندین فن‌آوری روی آورده است. در تکنولوژی اختصاصی زدکش ۱۰۰٪ اطلاعات هر دو طرف معامله رمزنگاری و غیر از صاحبان اکانت هیچ ربات یا انسانی امکان دسترسی به حساب‌ها را نخواهد داشت.
زی کش گزینه تراکنش محافظت شده (shielded transaction) را به کاربران خود ارائه می‌دهد و به این ترتیب محتوای تبادل شده با یک شیوه رمزگذاری پیشرفته به نام ساخت گواه اثبات بدون دانش (zero-knowledge proof construction) که zk-SNARK نیز نامیده میشود و توسط تیم زی کش توسعه یافته محرمانه بماند.
این شیوه رمزگذاری امکان تعیین اعتبار تراکنش‌ها و اطمینان از موجودی درست در دفتر کل را فراهم می‌سازد (یعنی درست همانند شیوه به کار رفته در بیت کوین و سایر ارزهای رمزگذاری شده) و درعین حال، یک قابلیت دیگر را نیز در خودش دارد و آن هم اینکه اطلاعات کاربران و مقدار پول انتقال یافته) را نیز محرمانه نگه می‌دارد. در واقع زی کش یک لایه امنیتی اضافه نسبت به بیت کوین دارد.
امنیت پرداخت در سیستم زی کش
پرداخت های زی کش در یک بلاک چین عمومی منتشر می شوند؛ اما کاربران قادر به استفاده از یک ویژگی امنیتی اختیاری برای پنهان کردن آدرس فرستنده، گیرنده و میزان ارزش معاملات می باشند. زی کش دارای دو نوع آدرس است:
۱) Z-addr : یک آدرس کاملاً خصوصی که با استفاده از سیستم اثبات دانایی صفر برای محافظت از تراکنش طراحی شده است.
۲) T-addr : که همه پارامترهای تراکنش در آن مانند آدرس بیت کوین شفاف است.
زی کش برای معامله گران خصوصی خود گزینه افشای انتخابی (selective disclosure) را نیز قرار داده که اجازه می دهد تا کاربر برای اهداف حسابرسی از آن استفاده نماید. یکی از دلایل وجود چنین قابلیتی آن است که تراکنش های خصوصی را با مقررات ضد پولشویی یا مالیات مطابقت دهند.
چالش های زی کش:
تا اینجای کار از خصوصی بودن تراکنش های زی کش صحبت کردیم اما چون این عملکرد و حفظ حریم خصوصی منجر به استفاده از این ارز دیجیتال در دارک وب ها و فروش و خرید مواد مخدر میشود این نگرانی را برای دولت ها ایجاد کرده است.
با این حال با کلیدی به نام ViewKey تراکنش‌های مخفی زی‌کش قابل شفاف‌سازی هستند. هر دارنده زی‌کش به کلید ViewKey خود دسترسی دارد و می‌تواند برای شفاف سازی تراکنش، آن را به افراد دیگر مانند نهادهای مجری قانون بدهد. از سوی دیگر تا این لحظه فقط کیف پول‌های رسمی و دسکتاپ زی‌کش قابلیت تراکنش‌های مخفی را دارد و کیف پول‌های موبایل و تحت وب از این قابلیت برخوردار نیستند.
ملاحظات خاص:
پروتکلی که زی کش برای حفظ حریم خصوصی استفاده میکند مانع از شناسایی هویت افراد در معاملات میشود پس در این میان افرادی که از این پروتکل استفاده میکنند نمیتوانند منبع سکه های دریافتی را شناسایی کنند که آیا قانونی است یا خیر.
زی کش مانند مونرو و سایر ارزهای رمزنگاری شده حریم خصوصی ، به دلیل بالقوه تأمین محل امن برای معاملات غیرقانونی مورد انتقاد قرار می گیرد. با این حال ، زی کش فقط توسط مجرمان اینترنتی که در شبکه های دارک وب معاملات غیرقانونی انجام می دهند ، استفاده نمی شود.
تعدادی از دلایل موجه وجود دارد که کاربر کاربر را برای ارزهای رمزپایه ناشناس مانند زی کش انتخاب می کند. برخی از این دلایل عبارتند از: فردی با بیماری مزمن پزشکی که می خواهد قرص های خود را بصورت ناشناس بصورت آنلاین خریداری کند. شرکتی که مایل است از اسرار تجاری خود یا اطلاعات زنجیره تأمین در برابر رقبا محافظت کند. نهادی که از خدمات حقوقی برای امور خصوصی مانند ورشکستگی استفاده می کند. یک زن و شوهر که در حال بازی های جنسی تابو هستند.
از ماه مه سال 2020 ، ZEC (نماد ارز زی کش) در لیست ارزهای رمزپایه رتبه بندی شده CoinMarketCap در رتبه 26 قرار دارد. از تاریخ 30 آوریل سال 2020 ، ارزش بازار کل زی کش 403 میلیون دلار است.
برخی از بهترین کیف پول های دیجیتال برای نگهداری زی کش عبارتند از:
- کیف پول سخت افزاری لجر نانو اس (Ledger Nano S) و TREZOR
- کیف پول نرم افزاری Jaxx و ZECWallet
- کیف پول موبایل Coinomi و Guarda